Opleidingsinspanningen in de  Arbeidsdeal 2022

(Meer over het opleidingsrecht, de Federal Learning Account en het opleidingsplan)

Opleidingsrecht van de werknemer, opleidingskrediet

De wet van 3 oktober 2022, ook bekend als de arbeidsdeal, voorziet een individueel opleidingsrecht voor elke werknemer uit de privésector met als uitgangspunt 5 opleidingsdagen per jaar en een overgangsregeling van 4 dagen in 2023.
Individuele sectoren konden evenwel een afwijkende regeling (groeipad) voorstellen om tot 5 opleidingsdagen per jaar te komen. Voor PC 121 werd dan bij CAO beslist tot het volgende groeipad:

  • 2024 en 2025: 3 opleidingsdagen per jaar
  • 2026 en 2027: 4 opleidingsdagen per jaar
  • Vanaf 2028: 5 opleidingsdagen per jaar

Ook de grootte van de onderneming heeft een invloed op het aantal dagen opleidingsrecht waarop een werknemer aanspraak kan maken:

  • Ondernemingen met minder dan 10 werknemers: geen individueel opleidingsrecht.
  • Ondernemingen met 10 tot 20 werknemers: elke werknemer heeft een individueel opleidingsrecht van één dag per jaar.
  • Ondernemingen met meer dan 20 werknemers: individueel opleidingsrecht van 5 dagen per jaar met het groeipad zoals voorzien in de CAO.

Voor dit opleidingsrecht gaat men uit van voltijdse werknemers (VTE’ s) die een volledig jaar in dienst zijn. Deeltijdse werknemers en werknemers die geen volledig jaar voor de onderneming werken, genieten dit opleidingsrecht in verhouding tot de gewerkte periode en de tewerkstellingsbreuk.

Het opleidingsrecht wordt verrekend over een looptijd van 5 jaar, men gebruikt hiervoor de term opleidingskrediet. Als een werknemer in een jaar niet aan vijf of pro rata verrekende opleidingsdagen komt, worden de niet opgebruikte dagen overgedragen naar het volgende loopjaar. Na afloop van de periode van vijf jaar wordt het opleidingskrediet terug op 0 gezet, ongeacht of alle dagen benut zijn of niet.

Verplichtingen voor de onderneming

Een onderneming is verplicht het individuele opleidingsrecht en de gevolgde opleidingen van elke werknemer bij te houden en aan te geven. Deze verplichting geldt voor alle ondernemingen, dus ook voor ondernemingen met minder dan 20 werknemers.
Een onderneming moet bovendien minstens éénmaal per jaar een formeel opleidingsplan voor haar werknemers neerleggen. Voor ondernemingen met minder dan 20 WN vervalt voorlopig deze verplichting.

Registratie van het opleidingsrecht in de FLA (Federal Learning Account)

Aanvankelijk voorzag de arbeidsdeal er in dat een werkgever in het individuele personeelsdossier van elke werknemer een document (papieren of elektronisch) moest opnemen met de nodige details over zijn opleidingsrecht.
Eind 2023 werd de wet gestemd die het beheer van de individuele opleidingsdossiers sterk regulariseert en formaliseert met als doel al deze opleidingsgegevens onder te brengen in een nationale databank. De uitwerking en het beheer van deze databank is in handen van Sigedis en Sigedis heeft hiervoor een digitale tool ontwikkeld: de Federal Learning Account, kortweg FLA.

De FLA is een online applicatie waarin alle details over opleidingsrecht en opleidingen van een werknemer worden geregistreerd. De FLA moet zo een werknemer toelaten op elk moment de stand van zaken van zijn opleidingsrecht na te gaan. De definitieve versie van de FLA staat online sinds 1 juni 2024.

Wat wordt er allemaal opgenomen in de FLA?

  1. De identiteitsgegevens van de werknemer
  2. Zijn arbeidsstelsel
  3. Het paritair comité waaronder hij werkt
  4. Registratienummer van de CAO die de bijzondere bepaling rond zijn opleidingsrecht bevat ( voor pc 121 is dit 184 673 /CO/121)
  5. Het aantal dagen of uren opleiding dat hij in het betreffende jaar kan genieten uit hoofde van zijn individueel of sectoraal opleidingsrecht
  6. Het aantal opgenomen dagen of uren voor opleidingen
  7. Het resterend aantal dagen of uren dat hij in het lopende jaar nog mag opnemen voor opleidingen of dat kan overgedragen worden naar het volgende loopjaar
  8. De gevolgde opleidingen met hun belangrijkste materiele details
  9. Het uitstaande opleidingskrediet in dagen of uren
  10. Het initieel totaalbedrag, het resterende bedrag, de uiterste bestedingsdatum en de betalingsgegevens van de bedragen ter financiering van de inzetbaarheidsbevorderende maatregelen

Wat zijn de verplichtingen voor de ondernemingen?

Sigedis heeft de meeste gegevens al verworven uit andere bronnen zoals de Sociale Zekerheid. De werkgever zelf moet dan nog de individuele en sectorale opleidingsrechten van zijn werknemers alsook alle opleidingen georganiseerd vanaf 1 januari 2024, registreren in de FLA.
De aangiften moeten per kwartaal gebeuren en ten laatste ingegeven zijn één maand na afloop van het kwartaal. De deadline voor de eerste aangifte is op 1 december 2024 gezet.

Praktisch: kanalen voor de registratie

Eerste mogelijkheid: de gegevens invoeren op het online platform van de FLA. Voor kleinere ondernemingen met eerder beperkte IT infrastructuur en een kleiner personeelsbestand, is dit wellicht de interessantste oplossing.

https://careerpro.be/public/fla/CareerProFLA-WEBAPP-Handleiding.pdf
https://careerpro.be/public/fla/CareerProFLA-WEBAPP-Toegang_krijgen.pdf

Tweede mogelijkheid: in bulk aanleveren van de gegevens. Dit is meer geschikt voor grotere bedrijven met veel personeel. De batch upload geeft geen onmiddellijke inzage in het opleidingskrediet.

https://careerpro.be/public/fla/CareerProFLA-BATCH-Handleiding.pdf
https://careerpro.be/public/fla/CareerProFLA-BATCH-Opzetten_van_het_kanaal.pdf

Derde mogelijkheid: gegevens aanleveren via een API geïntegreerd in de eigen IT-voorzieningen van de onderneming (webservice). Vooral geschikt voor grotere bedrijven met een aanzienlijk personeelsbestand, die ook onmiddellijk inzage willen in het opleidingskrediet van hun werknemers.

https://careerpro.be/public/fla/CareerProFLA-API-Handleiding.pdf
https://careerpro.be/public/fla/CareerProFLA-API-Opzetten_van_het_kanaal.pdf

Sancties: blacklisting

Er zijn geen boetes of administratieve sancties voorzien voor het niet naleven van de registratieplicht in de FLA. Sigedis kan en zal wel overgaan tot het blacklisten van ondernemingen die hun verplichtingen niet nakomen. Deze ondernemingen lopen het risico vermeld te worden op een publieke naming and shaming list.

Onderschat de impact daarvan niet: een vermelding op de naming and shaming list kan een reden zijn voor het niet toekennen van overheidsopdrachten of aanbestedingen. Ook private klanten kunnen dit als een reden zien om een contract niet toe te kennen.

Voor werknemers

Werknemers kunnen hun opleidingsrechten raadplegen via Mycareer.be:

https://www.mycareer.be/nl/   of
https://www.mycareer.be/fr/index.html

Opmerking: het opleidingsrecht is een recht maar geen verplichting, de werknemer is zelf niet verplicht om er van gebruik te maken.

Links:

Portaalpagina: https://careerpro.be/nl/federallearningaccount.html
Flyer FLA: https://careerpro.be/public/fla/2304502_FLA-drieluik_NL_v6_web.pdf
Infopagina Sociale Zekerheid: https://www.socialsecurity.be/site_nl/employer/applics/careerpro-fla/index.htm
FOD WASO faq individueel opleidingsrecht: https://werk.belgie.be/nl/themas/opleiding/individueel-opleidingsrecht/individueel-opleidingsrecht-faq
FLA juridisch: https://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/article.pl?language=nl&sum_date=2023-12-01&lg_txt=n&pd_search=2023-12-01&s_editie=&numac_search=2023205627&caller=&2023205627=&view_numac=2023205627f

Meer over het opleidingsdingsplan en een modelplan van OCS

De verplichte vorming van werknemers is opgenomen in de arbeidsdeal 2022.
Ondernemingen die 20 werknemers of meer te werk stellen, moeten voor deze werknemers een formeel opleidingsplan opstellen. Ondernemingen met minder dan 20 WN zijn hier voorlopig van vrijgesteld.

Hoewel de berekeningswijze niet altijd even duidelijk is, gaat men uit van voltijdse equivalenten om het aantal werknemers te bepalen. Hebt u bv 22 werknemers in dienst, maar werken ze niet allemaal voltijds, dan is het mogelijk dat uw onderneming toch nog onder de grens van 20 VTE’s valt.
Voor de berekening van de VTE’s wordt de totale tewerkstelling in een referteperiode bekeken. De referteperiode van 2023 begint op 1 oktober 2020 en eindigt op 30 september 2021. Zit uw onderneming rond de grens van 20 werknemers en werken die niet allemaal voltijds, vraag dan best hulp aan uw sociaal secretariaat voor de berekening van het aantal VTE's.

Komt u aan 20 VTE’s of meer, dan moet u een formeel opleidingsplan neerleggen. Dit plan bevat een aantal noodzakelijke gegevens over de onderneming, de gekozen opleidingen, de doelgroep waarvoor ze bestemd is en de mate waarin het plan bijdraagt aan de opleidingsverplichting.

Dit opleidingsplan plan moet jaarlijks voorgelegd worden aan de ondernemingsraad of, als er geen ondernemingsraad is, aan de syndicale delegatie. Is er geen ondernemingsraad of geen syndicale delegatie, dan wordt het opleidingsplan voorgelegd aan de betrokken werknemers.

Dit moet minstens 15 dagen voorafgaand gebeuren aan de vergadering die het plan bespreekt en uiterlijk op 15 maart van het betreffende jaar.

Het opleidingsplan wordt bewaard in de onderneming, een kopie moet gestuurd worden naar de bevoegde ambtenaar. Gezien er nog geen bevoegd ambtenaar is aangesteld (28/07/2024) vervalt voorlopig die verplichting.

Om te voldoen aan de wettelijke vereisten is er veel mogelijk voor de opleidingen zelf: dat kunnen formele of informele opleidingen zijn, trainingen op de werkvloer, digitale cursussen, thuisstudies, infosessies, trainingen door eigen personeel etc. Hou er wel rekening mee dat u, voor het verkrijgen van loonsubsidies voor opleidingen, minder vrij bent! Om loonsubsidies te krijgen, dient u aan de voorwaarden van het OCS te voldoen.

Opleidingen mogen zowel binnen als buiten de normale werkuren gegeven worden. Vallen de opleidingsuren buiten de normale werktijden, dan heeft de werknemer recht op de betaling van zijn normale loon voor deze opleidingsuren, maar dit zonder aanspraak te kunnen maken op de betaling van een eventueel overloon.

Het OCS heeft alvast een modelplan opgesteld, waarvan uw onderneming kan gebruik maken. Bij dit plan hoort een inspiratiemenu waarin u voorbeelden van opleidingen kan terugvinden.

Om loonsubsidies van het OCS te krijgen moet u eveneens een opleidingsplan indienen. De minimumduur van een opleidingsplan is één jaar, maar om een tegemoetkoming in de loonkost aan te vragen,  mag u een opleidingsplan voor drie jaar indienen. De arbeidsdeal vraagt dat u het plan jaarlijks voorlegt aan de arbeiders, de ondernemingsraad of de syndicale delegatie, maar u kan met deze organen ook ruimere periodes afspreken. Vermeld in elk geval duidelijk de looptijd en de voorziene opleidingsdata van de opleidingen.

Links:

FOD WASO over opleidingsplannen : https://werk.belgie.be/nl/themas/opleiding/opleidingsplannen#toc_heading_8
Opgelet: onderaan deze pagina staat een link om opleidingsplannen in te dienen. Dit is nog niet nodig, gezien het betreffende KB nog niet gepubliceerd is in het staatsblad en er nog geen bevoegd ambtenaar is aangesteld.
zie hiervoor ook een recentere webpagina van de FOD WASO: https://werk.belgie.be/nl/nieuws/neerlegging-van-opleidingsplannen-0


Download het opleidingsplan
Download het inspiratiemenu